Casula en Velamen van Harlindis en Relindis erkend als Topstuk
Maaseik is twee topstukken rijker!!!
De twee oogverblindende Angelsaksische gewaden, die gekoesterd worden in de kerkschatten van de Sint-Catharinakerk te Maaseik, zijn erkend als Vlaams topstuk.
Naast het beroemde en verluchte 8ste-eeuwse handschrift, de Codex Eyckensis en een niet-verlucht 10de-eeuws evangeliarium herbergen de kerkschatten van Sint-Catharina nog veel meer kunstschatten. De Casula en het Velamen uit de 8ste-9de eeuw werden in de vroege middeleeuwen zorgvuldig geweven en genaaid. Ze werden eeuwenlang bewaard in de kerk van Aldeneik, waarna ze in 1571 onherroepelijk verhuisden naar de Sint-Catharinakerk van Maaseik.
Enige tijd geleden trok een ploeg van de BBC er op uit om de gewaden te filmen voor een reportage van het Victoria & Albert Museum in Londen. Ook diverse onderzoekers laten zich verleiden door de fijnheid en uniciteit van deze stukken. Zo finaliseerde recent Alexandra Makin haar doctoraat over de weefsels aan de University of Manchester.
De Casula (= kazuifel) bestaat uit verschillende soorten luxestoffen. Men kan het omschrijven als een lappendeken van vroegmiddeleeuwse stoffen, gecombineerd met stoffen uit Venetië uit de 13de-14de eeuw. De oudste stukken zijn zorgvuldig geweven stroken met goudbrokaat, versierd met pilaarbogen en medaillons. In de medaillons pronken gestileerde dieren en vogels. Op de hoeken stonden vier grote monogrammen versierd met gouddraden en minuscule parels. De gouddraden hebben een kern van dierenhaar, waarrond dunne goudfolie werd gewikkeld. De Davídzijde is een tweede opmerkelijk deel van de Casula. Ze is vervaardigd met een gesofisticeerde weeftechniek uit de oostelijke Middellandse Zee en de islamitische wereld. Tussen 4 pilaarbogen troont koning David op de zijden ondergrond.
De Casula werd tijdens de restauratie in de jaren 1980-1990 in het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium te Brussel zorgvuldig uit elkaar gehaald en gereinigd. Dit gebeurde ter vermijding van het uit elkaar scheuren van de verschillende onderdelen. Zo kon men een goede bewaring op lange termijn garanderen.
Het Velamen (= stola) is eveneens een zeer fragiel stuk textiel. Het bestaat uit twee lange stukken zijde die aan elkaar bevestigd zijn met purperen draad. Ook dit stuk kunnen we dateren in de vroege middeleeuwen. Dit textiel is eveneens geweven met de eeuwenoude kaartweeftechniek en versierd met goudbrokaat. De afwerking bestaat uit 71 koperen knopjes, glazen kralen en parels. In de 14de-15de eeuw werd er in gotisch schrift ‘istud est velamen sancte Harlindis abbatisse’ of ‘dit is het velamen van de H Harlindis abdis’ aan toegevoegd.
Dit brengt ons naadloos bij de jarenlange theorie dat de textilia vervaardigd zouden zijn door Harlindis en Relindis, aangezien zij eveneens, volgens hun vita of levensverhaal, een opleiding in naaitechnieken hadden gekregen in Valenciennes. Dit kunnen we echter nooit met zekerheid bevestigen. Enkel de datering van deze stukken zit alvast in de juiste periode, namelijk de vroege middeleeuwen.
De stad Maaseik en de Kerkfabriek van Sint-Catharina zijn nu de trotse beheerder en eigenaar van 4 Vlaamse Topstukken. Eigenaar zijn van een topstuk zorgt voor een grotere verantwoordelijkheid. Deze verantwoordelijkheid neemt de stad Maaseik met professionaliteit op zich met het oog op het herlocaliseringstraject van de Kerkschatten van Sint-Catharina.
